پایگاه خبری سازمان منطقه آزاد ماکو

|

Search
Close this search box.

پایگاه خبری سازمان منطقه آزاد ماکو

Search
Close this search box.

حمام تاریخی پورناک، جاذبه ای در انتظار گردشگر

در 15 کیلومتری شهر پلدشت در مسیر راه مرگنلر ـ پلدشت، جاده به سمت چپ می پیچد تا یکی از قدیمی ترین و آبادترین روستاهای منطقه آزاد ماکو جلوه گری کند.

آشنایی با روستای تاریخی پورناک:

پورناک از روستاهای قدیمی شهرستان پلدشت بوده و به روستاهای اطراف خود مرکزیت داشته و حتی در دهه های گذشته محل سربازگیری محسوب می شد.

در زمانهای گذشته ی دور ، افرادی چند به دلایلی از قبایل خود دور افتاده و در مناطقی که دارای آب و چراگاههای مناسب برای احشام وجود داشته اقامت اختیار می کرده اند . پورناک از قبایل اصلی اتحادیه ی آق قویونلو ها بوده است که نخستین بار ضمن وقایع 840 یاد شده اند. سران این قبیله از سرداران مشهور اوزون حسن بوده اند.این قبیله ابتدا ساکن دیار بکر و پس از توسعه ی متصرفات آق قویونلوها در ایران و عراق پراکنده شدند(1378 تا 1508 میلادی).ایلات اق قویونلو بین چراگاههای قشلاقی ارمنستان در شرق بایبورت و مراتع ییلاقی در اطراف آمد (دیار بکر) رفت و امد می کردند.خطرناکترین رقیب اق قویونلو ها دیگر قبیله ی ترکمان یعنی قره قویونلو ها بودند .

در یورش امیر تیمور قره قویونلو ها با تیمور از در خصومت در امده ولی رهبر اق قویونلوها که قره عثمان نام داشته با زیرکی و اینده نگری به اردوی امیر تیمور می پیوندد(1399 م ).و این امر موجب پیشرفت اق قویونلو ها در منطقه می شود.

تیمور به پاس این خدمت عنوان امیری منطقه را به اق قونلوها بخشیده و سراسر دیاربکر را نیز به عنوان تیول به انان وگذار می کند.

قره عثمان تا اخر  به خاندان تیمور وفادار مانده ولی بعدا حمایت شاهرخ پسر تیمور سود چندانی به وی نداشته حتی موجبات مرگ وی را نیز فراهم می سازد.قره عثمان در سه نبرد شاهرخ که به  منظور فتح اذربایجان و ولایات اطراف علیه قره یوسف قره قویونلو در جریان بوده شرکت جسته و در سومین نبرد در ارزروم زخمی شده و به سال 1435 میلادی در می گذرد.

بعد از درگذشت قره عثمان دوره افول اق قویونلوها فرا میرسد تا اینکه با ظهور اوزون حسن از نواده های عثمان قدرت از دست رفته را باز می یابند.اوزون حسن در نوامبر 1467 یعنی 545 سال پیش موفق می شود در یک شبیخون جهانشاه قره قویونلو و فرزندانش را غافلگیر کرده و موجبات اضمحلال قره قویونلو ها را فراهم سازد . پس از این پیروزی اوزون حسن پایتخت خود را از دیار بکر به تبریز انتقال داده و موقعیت خود را در اذربایجان تثببت می نماید.

پس از اوزون حسن و فرزندش یعقوب این سلسله به سراشیبی سقوط گرفتار می شود ولی پادشاهان بعد به علت حمایت قبایل پرناک و قاجار مدتها دوام می اورند.

سر انجام با مرگ مراد دوره ی اق قویونلو ها سر رسیده و از صحنه ی تاریخ محو می شوند(مفتون دنبلی).پس از این رخداد قبیله پرناک به صورت تدریجی جذب نیروهای شاه اسماعیل صفوی شده و تعدادی از انها نیز که زندگی کشاورزی داشته  و در منطقه ساکن بوده اند در مکانی که هم اکنون به نام پورناک می شناسیم رحل اقامت می افکنند و به زندگی عادی خود ادامه می دهند (سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح).

نگارنده بعد از تحقیق فراوان رد پایی از قبیله ی ترکمان پرناک  در هیچ جای دیگر تاریخ نیافته و این قبیله نیز مانند دیگر قبایل محو و از صحنه ی روزگار حذف شده است.

از سرداران مهم قبیله ی پرناک می توان به این افراد اشاره کردبایریک بیگ پرناک-شاهقلی خان پرناک-مرتضی قلی سلطان پرناک(اسکندر بیگ منشی-عالم ارای عباسی).

اوج پیشرفت روستای پرناک دوران قاجاریه بوده که به صورت یکی از قطبهای تجاری منطقه ایفای نقش می نموده است که نمونه اعتبار بخشی به پرناک حمام تاریخی این روستاست که در نوع خود بی نظیر بوده و شاید اولین حمام عمومی در منطقه بتوان حسابش کرد.

چرا روستای پورناک با مسیحیت گره خورده است؟

روستای پورناک ارتباط تنگاتنگی با مسیحیت داشته و این مسئله سبب بروز مشکلاتی در تاریخ این روستا شده است .چنان که قبلا هم اشاره نمودم تاریخ پورناک به دوران اق قویونلو ها و به طور بارزی با شاه مقتدر این سلسله اوزون حسن مرتبط است .در این خصوص بهترین گزینه ای که می توانیم روی ان تمرکز نماییم دسپینا خاتون مسیحی همسر و سوگلی حرمسرای اوزون حسن هست.

دسپینا خاتون مادر مادری شاه اسماعیل صفوی (مارتا)نفوذ فوق العاده ای در اوزون حسن داشته که بنا به وجود شواهد و دلایل کافی برترین شخص تنظیم کننده معاهده ها و ارتباط با دول اروپایی بوده است و نقش حساسی در رابطه با مسیحیان ایران داشته.سیاست دسپینا خاتون برای حمایت از مسیحیان که دائما از سوی مسلمانان ازار و اذیت می شدند سیاست دو جانبه ای بوده که یکی از اهدافش تامین امنیت مسیحیان و دیگری استفاده از انان به عنوان ستون پنجم در میان قبایل پر نفوذ بوده است.

چنانکه در طول تاریخ به موارد زیادی از این قبیل بر خوریم.قبایل پر قدرتی مانند قبیله ی پرناک و قاجار که دو قطب استحکام حکومت اوزون حسن بوده اند طبیعتا دارای خطراتی نیز بوده اند .برای مرتفع ساختن این خطر دسپینا خاتون با حمایت اوزون حسن اقدام به جابجایی مسیحیان و اسکان انها در داخل و یا در مجاورت قبایلی همچون قبیله پرناک نمود که هم امنیت مسیحیان را تامین می نمود و هم انان به صورت چشم و گوش شاه در مقابل تهدیدات قبیله عمل می کردند.

یکی از علل به جا ماندن علایم مسیحیت در منطقه و اطراف روستای پرناک ناشی از این اقدام می باشد ولی بعد از روی کار امدن دولت صفویان و قبول مذهب تشیع توسط بومیان منطقه دوباره عرصه بر عیسویان تنگ شده و به خصوص در دوران شاه طهماسب اول و سیاست خشکه مذهبی او اذیت و ازار منسوبان به ادیان و فرقه های دیگر تشدید پیدا کرد.

به همین علت عیسویان مجبور به ترک روستاهای اطراف شده و برای دفاع از خود در مقابل مردمان شیعه ی منطقه اقدام به تشکیل یک کلنی در منطقه ی جلفا که به علت بدی اب و هوا خواهان کمتری داشت نمودند .

عیسویان که در این زمان به صورت منزوی می زیسته اند و همچنین به علت نبود خاک حاصلخیز و قابل کشاورزی در اطراف جلفا به یاد گیری انواع هنر ها پرداخته و در زمان سلطنت شاه عباس اول و انتقال پایتخت به اصفهان به دلیل مهارت در معماری و حجاری و غیره به این شهر کوچانده و کلنی دیگری در اصفهان به نام جلفای اصفهان تشکیل دادند.

در دل این روستا حمام قدیمی پورناک قرار دارد. 

بزرگی این حمام نشان از این دارد که زمانی مشتریان زیادی داشته و در رونق خود خدمات زیادی به مردم ارایه داده است.
این اثر تاریخی که یکی از اهداف گردشگری منطقه آزاد ماکو محسوب می شود در تاریخ 7 مهر ماه 1381 به شماره 6224 در ردیف آثار ملی ثبت گردیده است.

پست الکترونیکی
واتساپ
چاپ
مختار سلمانی
مختار سلمانی
عکاس و خبرنگار

آخرین اخبار

اخبار مرتبط

نظرات

یک پاسخ به «حمام تاریخی پورناک، جاذبه ای در انتظار گردشگر»

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه ترین عناوین