منطقه آزاد ماکو، در مسیر توسعه پایدار

معاونت توسعه مديريت سازمان منطقه آزاد ماکو، نقش مهمي در راهبري و هدايت امور پشتيباني سازمان ها و تامين اعتبارات مالي و تنظيم هزينه ها بر عهده دارد، که اين نقش در سازمان هايی چون مناطق آزاد به خوبی خودنمايی می کند؛ در این خصوص نشریه اخبارآزاد مناطق مصاحبه ای به شرح ذیل با معاون توسعه مدیریت سازمان منطقه آزاد ماکو داشته است.

به گزارش پایگاه خبری منطقه آزاد ماکو، به نقل از نشریه اخبارآزاد مناطق، سازمان مناطق آزاد همچون دولت هايی کوچک در دل يک منطقه با تمامی مسئوليت ها و کارکردها و از همه مهمتر ايجاد درآمد و تخصيص صحيح آن در امور مختلف، معاونت توسعه مديريت را به يکی از شريان های حياتی آن سازمانها بدل کرده است.

منطقه آزاد ماکو جوانترين، وسيع ترين و پوياترين منطقه آزاد کشور شناخته می شود که با توجه به اينکه از لحاظ مساحت بزرگترین منطقه آزاد دنيا محسوب می شود و يکی از دروازه های اصلی ورود کشور به سمت قاره سبز قلمداد میگردد، مسئوليت و حجم عظيمی از فعاليتها ازجمله ايجاد زيرساختها در يکی از مناطق محروم مرزی را برعهده دارد که اين اتفاق به سهولت محقق نخواهد شد مگر با يک تيم مديريتی مجرب و خوشفکر که اکنون اين مسئله را در سازمان منطقه آزاد ماکو شاهد هستيم.

از آنجايی که منطقه آزاد ماکو با تمامی ظرفيت ها و مزيت هايی که در خود جای داده، هنوز در ابتدای راه قرار دارد، بی شک وجود يک نقشه راه برای اين سازمان از الزامات محسوب می شود که بدين منظور برای شناخت و آگاهی بيشتر از اين راهبرد جديد، با مهندس غلامرضا رضايی معاون توسعه مديريت سازمان منطقه آزاد ماکو به گفت وگو نشستيم که اين نقشه راه را برايمان تشريح کند که ادامه میخوانيد.

تدوین برنامه راهبردی منطقه آزاد ماکو در دوره جدید

معاون توسعه مديريت سازمان منطقه آزاد ماکو درخصوص برنامه راهبردی اين سازمان بيان داشت: يکی از مهمترين کارهايی که در دوره جديد و در معاونت توسعه مديريت سازمان منطقه آزاد ماکو انجام گرفته است، تدوين برنامه راهبردی منطقه آزاد ماکو برای سالهای97، 98، 99 و 1400 میباشد. يک برنامه راهبردی تهيه شده است که اسناد با دست آن شاخص و برنامه هايی است که توسط دبيرخانه شورايعالی مناطق آزاد و ويژه اقتصادی به عنوان اهداف راهبردی تعيين گرديده و ملاک ما برای تدوين اين برنامه توسعه و راهبردی، اهداف مشخص شده توسط دبيرخانه شورا بوده است. ازجمله اهداف راهبردی تعيين شده براساس نقشه راه مناطق آزاد عبارتند از:
1- کمک به تامين رشد پويا و بهبود شاخص های اقتصاد مقاومتی و دستيابی به اهداف سند چشم انداز 20ساله کشور
2- کمک به تنوع بخشی پيوندهای اقتصادی کشور با اقتصادهای منطقه ای و بين المللی به ويژه با کشورهای همسايه و منطقه

3- کمک به توسعه و تسريع عمران و آبادانی منطقه ای و توانمندسازی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامع محلی است.

خلاصه ای از اهداف و برنامه های آتی سازمان منطقه آزاد ماکو

غلامرضا رضايی افزود: در همين راستا برای دستيابی به 3 هدف راهبردی فوق، تعداد 18 راهبرد، 41 هدف عملياتی و 239 برنامه عملياتی تدوين شده است.

در اهداف عملياتی که 41 مورد است، 12هدف در حوزه معاونت اقتصادی و سرمايه گذاری؛ 10هدف در حوزه معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری؛ 11هدف در حوزه معاونت فنی و زيربنايی و عمرانی؛ 4هدف در حوزه معاونت توسعه مديريت و 4هدف بر عهده انديشکده میباشد.

همچنين برنامه های عملياتی که ذيل اين اهداف استخراج شده که شامل 239 برنامه است، 59برنامه در معاونت اقتصادی و سرمايه گذاری؛ 68 برنامه در معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری، 83 برنامه در معاونت فنی و زيربنايی و عمرانی؛ 18 برنامه در معاونت توسعه مديريت و 11برنامه برعهده انديشکده است.

پتانسیلهاي منطقه آزاد ماکو

معاون توسعه مديريت سازمان منطقه آزاد ماکو درخصوص پتانسيلها و ظرفيتهای منطقه آزاد ماکو عنوان کرد:

-قابليت تبديل شدن به قطب جذب و توزيع کا بر سر راه ترانزيتي آسيا به اروپا – موقعيت جغرافيايی استثنايی منطقه و همجواري با کشورهاي آذربايجان، ترکيه و ارمنستان و نزديکي به بازار 300 ميليوني کشورهای CIS، قفقاز و روسيه

– قرار گرفتن گمرک بازرگان به عنوان بزرگترين مرز زميني کشور و دروازه اروپا با قدمت 90ساله

– مبادلات تجاري سالانه به ميزان بيش از 18ميليارد دلار؛ همچنين هدف گذاری که توسط رئيس جمهور محترم انجام شده، ارتقاء مبادلات تا 30ميليارد دلار با کشور ترکيه است.

– برخورداری از طبيعت بکر و زيبا، شرايط اقليمی مناسب و آب و هوای مطلوب – وجود آثار تاريخی باارزش ازجمله کاخ موزه باغچه جوق، بام فرهاد، قلعه قبان، منشورهای بازالتی و قره کليسا و کليسای زور زور…

– وجود اراضی حاصلخيز در سواحل رود ارس که به عنوان منابع عظيم و سرمايه ارزشمند محسوب می شوند

– وجود سدهای مخزنی مختلف ازجمله ارس، بارون، سد شهيد قنبری و سد کرم آباد که در حال احداث است و دو سد ديگر در شهرهای شوط و ماکو که مطالعات آنان انجام شده و با بودجه ملی احداث خواهد شد.

چشم انداز منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی ماکو

رضايی اظهار داشت: چشم اندازی که در اين برنامه راهبری ديده شده، منطقه آزاد ماکو در 10 سالا آينده منطقه ای است هوشمند ،که با دستيابی به توسعه سبز، پايدار و فراگير حلقه اتصال آسيا و اروپا خواهد بود.

وی اهداف تعيين شده از سوی سازمان منطقه آزاد ماکو را تا سال 1400 اينگونه تشريح کرد: در ذيل اهداف ذکر شده، 6 هدف عمده سازمان که برنامه ريزی ها براساس اين اهداف صورت گرفته است، عبارتند از:

هدف1: توسعه سرمایه گذاری يکی از اهداف اصلی و اوليه برای تشکيل مناطق آزاد در کشور که در قانون نيز به آن تاکيد شده و جزء ماموريت های مهم مناطق می باشد، مبحث توسعه سرمايه گذاری است. در همين راستا سازمان منطقه آزاد ماکو با برنامه ريزی های انجام داده برای سال 1400، جذب سرمايه گذاری داخلی 1880ميليارد ريالی را جزء اهداف خود قرار داده است.

عملکرد سازمان در سال 96، 959 ميليارد ريال جذب سرمايه گذاری داخلی بوده و هدفگذاری سال97 نيز 961 ميليارد ريال است. در حوزه توسعه سرمايه گذاری خارجی نيز 58ميليون دلار را برای سال 1400 هدفگذاری نموده ايم که عملکرد سازمان در سال 96 ، 20ميليون دلار بوده و برنامه ريزی برای سال 97 نيز 22ميليون دلار میباشد.

در اين حوزه، برنامه هايی که به صورت عملياتی طراحی شده تا اهداف فوق دست يابيم، عبارتند از:

– بهره برداری از شهرک صنعتی صنايع سبک

– بهره برداری از شهرک صنايع نيمه سنگين

– مشارکت در احداث شهرک صنعتی مشترک با ترکيه

– مشارکت در احداث سايت انرژی بر

– آماده سازی دهکده لجستيک

– بين المللی کردن فرودگاه ماکو

تهيه بسته های سرمايه گذاری

– برگزاری همايشها و سمينارهای داخلی و خارجی

– ارتقاء شاخص های محيط کسب و کار با اصلاح و بهبود فرآيندهای سازمانی و برون سازمانی

– ايجاد پنجره واحد سرمايه گذاری

– تهيه بسته های تشويقی برای سرمايه گذاران جذب بانک ها و بيمه های خارجی جهت ايجاد شعبه در منطقه

– پيگيری عمليات گشايش بورس بين المللی که به همين منظور، ميز خدمت جهت ارائه خدمات به سرمايه گذاران و فعالين اقتصادی راه اندازی شده است.

هدف2: افزایش صادرات کالای تولیدی، صادرات مجدد به صورت عمده
هدفگذاری سازمان درخصوص افزايش صادرات کالای توليدی در منطقه برای سال1400، 80ميليون دلار میباشد که اين رقم در سال96، 8ميليون دلار و برنامه ريزی برای سال97، 9ميليون دلار میباشد.

درخصوص هدفگذاری برای افزايش صادرات مجدد در سال 1400، 100ميليون دلار است که اين رقم در سال 96، 7ميليون دلار بوده و برای سال97، برنامه ريزی برای رقم 10ميليون دلار بود.

اهم برنامه های عملياتی برای رسيدن به اهداف و اعداد فوق در حوزه صادرات مجدد و توليدات صادراتی در منطقه عبارتند از:  رفع مشکلات و تنگناهای صادراتی جهت افزايش ميزان صادرات واحدهای توليدی منطقه ـ ارائه امکانات در پايانه صادراتی برای تقويت صادرات مجدد ـ ارائه مشوق های صادراتی؛ کما اينکه در بودجه سال98 سازمان، 500ميليون تومان برای مشوق های صادراتی درنظر گرفته شده است.

-جذب شرکت های مديريت صادرات

-ايجاد تاسيسات ذخيره و فروش فرآورده های نفتی و پتروشيمی که در سال آتی به دنبال فروش و صادرات محصولات نفتی از طريق منطقه آزاد ماکو هستیم که در بودجه سال آينده ساخت انبارهای مربوط به محصولات نفتی و پتروشيمی جهت دپو و صادرات به ساير کشورها ديده شده است.

– ايجاد تاسيسات ذخيره و فروش ميعانات گازی

– فعالسازی مخازن سوخت منطقه

– جذب شرکت های پتروشيمی برای راه اندازی واحدهای انبارداری و صادرات مجدد

– توسعه صنايع پايين دست نفت، پتروشيمی و گاز

هدف3: افزایش تعداد گردشگران داخلی و خارجی همانگونه که پيشتر گفته شد، منطقه آزاد ماکو با توجه به جاذبه ها و موقعيت قرارگيری در کشور، اين پتانسيل را دارد که به عنوان يکی از قطبهای گردشگری ايران مطرح و شناخته شود تا هم از داخل و هم خارج از کشور بتوانيم جذب توريست در منطقه را داشته باشيم.

در سال 96، تعداد 71659 گردشگر داخلی در منطقه حضور پيدا کرده اند که برنامه ريزی برای سال97، جذب 85990 گردشگر داخلی و هدفگذاری برای سال 1400، جذب 156135 گردشگر داخلی در منطقه در دستور کار است.

در بحث افزايش تعداد گردشگران خارجی لازم به ذکر است که، در سال 96، تعداد 4121 گردشگر خارجی در منطقه حضور

پيدا کردهاند که برنامهريزی برای سال97، جذب 4533گردشگر خارجی و هدفگذاری برای سال1400، جذب 7256گردشگر

اکنون اين مسئله را در سازمان منطقه آزاد ماکو شاهد هستيم. از آنجايی که منطقه آزاد ماکو با تمامی ظرفيتها و مزيتهايی که در خود جای داده، هنوز در ابتدای راه قرار دارد، بی شک وجود يک نقشه راه برای اين سازمان از الزامات محسوب میشود که بدين منظور برای شناخت و آگاهی بيشتر از اين راهبرد جديد، با مهندس غلامرضا رضايی معاون توسعه مديريت سازمان منطقه آزاد ماکو به گفت وگو نشستيم که اين بخش انتخاب خواهيم نمود.

افزايش تعداد واحدهای توليدی، صنعتی و معدنی با جذب خارجی در منطقه است.

عمده برنامه هايی که برای دستيابی به اهداف از سوی سازمان منطقه آزاد ماکو تعريف شده است، عبارتند از:

– آماده سازی و فراهم نمودن زيرساخت های لازم جهت جذب سرمايه گذار برای احداث هتل، مجتمع ها و مراکز رفاهی، تفريحی و… که در همين راستا مجوز دو هتل 5ستاره در منطقه صادر و کلنگزنی شده اند؛ همچنين يک هتل 5ستاره ديگر با الگو برداری از کاروانسراهای قديمی، به نام کاروانسرای عباسی در منطقه توسط دکتر رستمی معاون فرهنگی، گردشگری و صنايع خلاق دبيرخانه شورايعالی مناطق آزاد و ويژه اقتصادی کلنگزنی شده است و در ساير حوزه ها نيز به دنبال جذب سرمايه گذار برای احداث هتل میباشيم.

همچنين در همين زمينه همايش ماکوگرام را با هدف شناساندن و توسعه بومگردی در منطقه برگزار نموديم و از فعالان اين عرصه دعوت به عمل آمد و در منطقه آزاد ماکو حضور بهم رساندند و در همين همايش سه روستای هدف بومگردی به اين فعالين معرفی شد.

همچنين روستاهای ديگر نيز مورد بررسی و هدف قرار گرفته و به زودی اجرای احداث زيرساختها در اين روستاها شروع میشود تا با ايجاد فضاهای بومگردی مورد استقبال گردشگران قرار گيرند.

اخيرا هم مجتمع بومگردی باباطاهر که در ميان راه بازرگان به ماکو قرار دارد، با حضور معاون فرهنگی، گردشگری و صنايع خلاق دبيرخانه شورايعالی مناطق آزاد و ويژه اقتصادی افتتاح گرديد که پيگير طرح توسعه اين مجتمع هستيم؛ چراکه ظرفيت مطلوبی را برای توسعه بومگردی منطقه ايجاد خواهد کرد.

ثبت جهانی منظر تاريخی، فرهنگی و طبيعی منطقه آزاد ماکو ساماندهی و احيای سايتهای تاريخی ازجمله مرمت کاخ سردار و قلعه قبان،‌ – آماده سازی و فراهم نمودن زيرساخت های لازم در راه اندازی اقامتگاه های بومگردی – برندسازی منطقه که جزء مهمترين برنامه های سازمان در ين حوزه میباشد؛ همچنين قرارداد برندسازی منطقه منعقد شده است و به دنبال اين هستيم که با برندسازی منطقه، ماکو را به همه هموطنان و گردشگران خارجی معرفی نماييم تا در منطقه حضور پیدا کنند. استقرار دفتر مهاجرت و پليس اطلاعات و امنيت جهت تسهيل . تردد اتباع خارجی در منطقه که با حضور سردار رضاييان کارهای مقدماتی انجام پذيرفته و تجهيزات اين مرکز خريداری شده است که انشا با استقرار در گمرک و فرودگاه، گردشگران خارجی که به منطقه ورود میکنند، ديگر در پاسپورتشان مهر ورود و خروج درج نمی شود، که اين اتفاق مسلما به رشد گردشگری در منطقه کمک شايانی خواهد کرد.

هدف4: ارتقاء و انتقال فناوریهای نوین در زنجیره های مزیت دار منطقه:

– افزايش تعداد واحدهای توليدی فناور يکی از اهداف و اولويتهای سازمان است که در سال96 هيچ واحد توليدی فناور در منطقه آزاد ماکو وجود نداشته است و در برنامه برای سال97، ايجاد 2واحد توليدی فناور و هدفگذاری برای سال1400، احداث 20واحد در منطقه میباشد.

همچنين افزايش تعداد واحدهای نوپای فناور و دانش بنيان در دستور کار قرار دارد که در سال96، يک واحد در منطقه ايجاد شده و برنامه ريزی شده است که در سال97 اين تعداد به 2واحد برسد که خوشبختانه در 7ماهه امسال 3واحد نوپای فناور و دانشبنيان احداث گرديده و هدفگذاری برای سال1400، افزايش اين واحدها به 32عدد است. اهم برنامه هايی که در جهت رسيدن به هدف دنبال میکنيم، عبارتند از: راه اندازی شهر هوشمند که انجام اين کار آغاز گرديده و کارگروه شهر هوشمند را تشکيل داده ايم، همچنين کميته های ذيل اين کارگروه هم مشخص شده است و پس از تصويب در هيات مديره، عمليات اجرايی آن را به صورت کامل با مشارکت سازمان، ادارات سطح منطقه، واحدهای اصناف و ساير عزيزان که در اين حوزه کمک خواهند نمود، شروع خواهيم کرد. – احداث پارک علم و فناوری – راه اندازی مرکز نوآوری، رشد و شتابدهی هوشمند که راه اندازی اين مرکز نيز در دستور کار قرار گرفته و زيرساخت های لازم ازجمله ساختمان و تجهيزات اين مرکز اکنون حاضر است و به زودی بحث استارتآپ های روستايی را در اين مرکز برگزار خواهيم نمود. – حمايت از واحدهای فناور مستقر در مرکز نوآوری، رشد و شتابدهی هوشمند – انتقال فناوری های نوين در زنجيره های مزيتدار منطقه – ازجمله دامی، باغی، بومگردی و… – برگزاری رويدادهای استارتآپ روستايی – تدوين بستههای تشويقی برای واحدهای توليدی جهت راه اندازی واحدهای تحقيق و توسعه – ايجاد ارتباط بين شرکتهای دانشبنيان و واحدهای توليدی منطقه

هدف5: ایجاد اشتغال و تقویت سرمایه انسانی

هدف ديگر سازمان منطقه آزاد ماکو، ايجاد اشتغال و تقويت سرمايه انسانی است که در حوزه ايجاد اشتغال هدفگذاری سازمان برای سال1400، ايجاد اشتغال برای 2980نفر میباشد که در سال96 برای 1730نفر اشتغالزايی صورت گرفته است و برنامه ريزی برای سال97، اشتغالزايی برای 2290 نفر است.

در مبحث توسعه منابع انسانی منطقه، هدفگذاری برای سال1400، 780مورد است که اين اتفاق در سال97 برای 240مورد برنامه ريزی شده، که در 7ماهه سال جاری 220مورد محقق شده است.

اهم برنامه های عملياتی که برای رسيدن به اين هدف درنظر گرفته است، عبارتند از:

توسعه زنجيره های خرد در حوزه فرش و دستبافته ها، حوزه فرآورده های دامی و باغی، پوشاک و سنگهای قيمتی که جهت توسعه اين زنجيره ها از طريق انديشکده منطقه برنامه های خوبی را در دست اجرا داريم؛ در حوزه های گوناگون اساتيد دعوت به کار شده اند و کلاس های آموزشی در حال برگزاری است از بين برگزيدگان اين دوره ها، افراد را برای انجام کارهای مربوطه در اين بخش انتخاب خواهيم نمود.

– افزايش تعداد واحدهای توليدی، صنعتی و معدنی با جذب سرمايه گذاران بخش خصوصی

– آموزش دبيران آموزش پرورش در جهت گذار به سمت مدارس کارآفرین

– آموزش فعالين اجتماعی در جهت گذار به سمت رهبران تحول آفرین

– آموزش کارآفرينانه شاغلين روستايی

– تخصصی سازی هنرستان های منطقه که در اين امر با همکاری ادارات آموزش و پرورش شهرستان های ماکو، شوط، و پلدشت اقداماتی در اين خصوص انجام پذيرفته شده است؛ در شهر ماکو هنرستان و رشته لجستيک را با توجه به نياز و پتانسيل منطقه و وجود مرز بازرگان پيشنهاد داده ايم که کارهای اجرايی آن در دست اقدام است و در شهرستان پلدشت با توجه به ظرفيت کشاورزی منطقه هنرستان کشاورزی و در شهرستان شوط نيز هنرستان کشاورزی را پيگير هستيم که احداث گردد.

– ايجاد مدارس بين المللی

– مشارکت در تجهيز و هوشمندسازی مدارس

هدف6: تسریع در عمران و آبادانی منطقه

کی از اهداف مهمی که سازمان به جد پيگير آن است و براساس قانون چگونگی اداره مناطق آزاد برعهده سازمانهای مناطق میباشد، تسريع در عمران و آبادانی است که در اين بخش هم مهمترين کارهای ما که در برنامه عملياتی نيز ذکر شده است،

عبارتند از: تسريع در تهيه طرح جامع منطقه که سازمان فراخوان – مناقصه تهيه طرح جامع را انجام داده است و شرکتهايی نيز حضور پيدا کردهاند که انشا برنده نهايی، تهيه طرح جامع رابه عهده خواهد گرفت.

– مشارکت در احداث آزادراه تبريز-بازرگان

– مشارکت در احداث راه آهن مرند-بازرگان؛ همان طور که میدانيد آذربايجان غربی از حيث توسعه راه ها مغفول مانده و راههايی که وجود دارد مويد اين موضوع است، که در همين راستا سازمان بحث دو بانده کردن جاده ماکو-خوی را تا گيت ورودی را در دست پيگيری دارد و از طريق اعتبارات منطقه به دنبال اجرای آن میباشيم که پيشرفت خوبی هم داشته و انشا در سال آينده شاهد بهره بردای کامل از اين مسير خواهيم بود. در حوزه راه آهن تفاهم نامه ميان مناطق آزاد ارس، ماکو و وزارت راه و شهرسازی منعقد شده است که قرار است راه آهن تا چشمه ثريا پيش روند و به جد پيگير اين موضوع هستيم تا به نتيجه برسد.

– احداث بزرگراه بازرگان-گيت ورودی – بهره برداری از جاده کمربندی بازرگان به مجموعه لجستيک که اين موضوع تا حدودی پيشرفت داشته است و سازمان پيگير تکميل و بهره برداری از اين مسير میباشد.
– بهره برداری از جاده پلدشت تا سه راهی محور ترانزيتی

– بهره برداری از جاده شوط تا سه راهی محور ترانزيتی

– توسعه راه های روستايی

– مشارکت در اجرای طرح های هادی روستايی

– مشارکت در تامين آب روستاهای منطقه مشارکت در گازرسانی به روستاهای منطقه

– محروميت زدايی از منطقه ازجمله مشارکت در احداث مسکن محرومین

– مشارکت در ارتقاء شاخصهای حوزه بهداشت و درمان که وزارت بهداشت و درمان نيز در اين خصوص کارهای خوبی را انجام داده است و سازمان در بحث تجهيز مراکز ايجاد شده کمکهای مطلوبی را داشته است و يک در حال حاضر به دنبال تجهيز مراکزی که در ماکو، شوط و مرگنلر قرار دارند، هستيم.

– مشارکت در ارتقاء شاخص های آموزش توسعه فضای سبز مشارکت در احداث تصفيه خانه فاضلاب شهر ماکو آماده سازی و فراهم نمودن زيرساخت های سايت کمپوست به منظور بازيافت پسماندهايی که در شهر ماکو وجود دارد.

– اجرای طرح های زيست محيطی ازجمله درختکاری، پايش کيفيت آب و هوا… همچنين نگهداری از جنگل های موجود در منطقه که امسال سازمان پيگير بوده و توسعه اين جنگل کاری ها در دستور کار به صورت ويژه قرار دارد؛ همان گونه که در چشم انداز منطقه هم اشاره نمودم، با توجه به اينکه چشم انداز ما توسعه سبز را يکی از اهداف خود در نظر گرفته است، در اين بخش توجه ويژهای خواهيم داشت که خدايی ناکرده توسعه منطقه باعث فدا شدن محيط زيست به بهای توسعه صنعت و يا عقب ماندگی صنعت به بهانه حفظ محيط زيست را شاهد نباشيم و بتوانيم يک توازن و تعادل را در هر دو حوزه داشته باشيم.