ضرورت بازنگری و بازتدبیر مدیران میراث فرهنگی کشور در خصوص بافت فرسوده ماکو

محمدرضا عبدالرحیمی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو طی نامه ای از معاون وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خواست تا تدابیر لازم را برای رفع مشکلات بافت تاریخی شهر ماکو و تعیین تکلیف آن اتخاذ نمایند.

به گزارش روابط عمومی سازمان منطقه ازاد ماکو، در متن این نامه آمده است:

احتراماً ضمن آرزوی توفیق به آگاهی می رساند بافت تاریخی شهر ماکو با توجه به ایرادات اولیه و جدی در تعیین محدوده بافت، دارای مشکلات اساسی است که ادامه این روند در بلندمدت، منجر به از بین رفتن بافت تاریخی اصلی به جهت ناکارآمدی سیاست های حفاظت از بافت تاریخی خواهد شد.
براین اساس خواهشمند است ضمن امعان نظر به موارد ذیل الذکر دستور فرمایید در این ارتباط بازتدبیر لازم صورت پذیرد:

1- بخش هایی از محدوده بافت تاریخی 134 هکتاری شهر ماکو، در منتهی الیه شمالی و جنوبی بخش میانی شهر در اراضی با شیب بالا و خطرات ریزش سنگ موسوم به زیرکوهی ( حدود 35 هکتار ) قرار گرفته است که در طرح های جامع قبلی و فعلی شهر ماکو در خارج از محدوده قانونی قرار داشته است و وفق مصوبه شماره 61619/ت36790ه مورخ 23/02/1388 هیات محترم وزیران، به جهت خطرات بسیار بالای ریزش سنگ و سیل در این محدوده ( مطابق تصاویر شماره 1 پیوست)، دولت متعهد به جا به جایی ساکنان آن گردیده است. به اذعان همه کارشناسان این محدوده ها فی نفسه فاقد ارزش میراثی و تاریخی ویژه بوده و بیشتر به عنوان سکونتگاه های غیر رسمی و در برخی نقاط به صورت مخروبه مطرح می باشند که از این جهت مشکلات متعددی برای مدیریت شهری بدلیل عدم امکان ارائه خدمات با توجه به بافت بسیار متراکم و معابر بسیار تنگ و باریک ایجاد نموده است وطبق ضوابط و قوانین شهرسازی شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، امکان الحاق آنها به داخل محدوده قانونی شهر وجود ندارد.
از این رو قرار گیری آنها در ذیل بافت تاریخی منجر به بلاتکلیفی بیشتر به جهت خدمات رسانی و مطالبات ساکنان برای جبران هزینه از سوی دولت و حاکمیت خواهد گردید. این درحالیست که رفع خطرات مزبور براي اين بافت نيازمند صرف هزينه هاي بسیار بالا جهت احداث كانال ها و ديواره هاي حائل مناسب مي باشد كه قطعا در توان شهرداري ماکو نخواهد بود. ضمن آنکه پیشنهاد مشاور محترم بافت تاریخی مبنی بر تبدیل این محدوده به سایت موزه به عنوان یک پیشنهاد، بسیار آرمانی بوده که امکان اجرایی شدن آن به جهت محدودیت های مالی شهرداری ها و دولت عملاً وجود نخواهد داشت.

2- بخش هايي از نواحي درون محدوده قانونی شهر كه در درون بافت تاريخي قرار گرفته اند، (مطابق تصاویر شماره2 پیوست) به عنوان محدوده مصوب بافت فرسوده در جلسه مورخ 29/09/85 کمیسیون ماده 5 استان بوده و فاقد ارزش میراثی می باشد و نيازمند تعريض معابر و كوچه ها (بعضاً کوچه ها با عرض 1 متر و شیب بالای 20 درصد در این محدوده ها قرار داشته اند) به جهت ضرورت افزایش نفوذ پذیری به بافت می باشند. لیکن بر اساس ابلاغيه میراث فرهنگی، هر گونه تعریض معبر آنها با ممنوعیت مواجه است و حل این مسائل شهرسازی در طرح تفصيلي نیز مقدور نخواهد بود و بالتبع ساکنان را با مشکلات بسیاری از لحاظ خدمات رسانی بویژه در مواقع بروز خطرات طبیعی و یا آتش سوزی مواجه می سازد.

3- بخش هایی از اراضی واقع در بافت تاریخی اعلامی بدون هیچگونه ساخت و ساز و بایر می باشد(به عنوان مثال باغ ابراهیم زاده که طی سالیان سال بصورت بایر بوده است مطابق تصاویر شماره 3پیوست ) ضمن آنکه هیچگونه نشانه ای از تاریخی بودن درآنها وجود ندارد و طبیعیست این ضوابط مشکلات بسیاری را برای شهرداری و مالکان اراضی مذکور برای استفاده از مایملک خود بوجود آورده است.

براساس آنچه ذکر شد درحال حاضر ضوابط ساخت و ساز در این بافت به جهت تاریخی اعلام شدن آن به نحویست که موجب نارضایتی مستمر مردم و بالمآل عدم همکاری ایشان در این خصوص شده و شاهد افزایش بی رویه تخلفات ساختمانی نیز شده است و بیم آن می رود آن بخش های واقعی برخوردار از ارزش تاریخی نیز تحت تاثیر سلبی از شرایط حاضر واقع شود و از این جهت ضروریست با تدبیر جنابعالی و همکاران ارجمند تکالیف بما یطاق و مبتنی برشواهد برخوردار از ارزش میراثی و تاریخی، بازنگری در این محدوده را در اولین فرصت داشته باشیم. قبلا از حسن توجه جنابعالی و مقام عالی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به این سامان سپاسگزارم.