بر بلندی غربی دهانه دره رودخانه زنگبار در جوار روستای بارون ماکو، کلیسای کوچکی خودنمایی می کند. چهره این کلیسا در بلندی دریاچه سد ماکو جلوگر زیبایی محصور کننده ای است.
کلیسای زُر زُر؛ کلیسایی که به جبر تغییر و تحولات مجبور به انتقال شد. این کلیسا در مابین سالهای 1315 تا 1324 میلادی توسط اسقف “بسداحی زاکاریان” ساخته شد و اداره و مدیریت آنرا راهب ارشد کلیسا “هوهانس یرزنگاسی” که به “زور زورتسی” مشهور بود بر عهده گرفت. و به همین دلیل نیز این کلیسا علاوه بر نام مریم مقدس به کلیسای زُر زُر مشهور است.
این کلیسا مدرسه‌ی طلاب علوم دینی و یکی از معتبرترین مراکز خوش‌نویسی و خطاطی ارمنیان شد. در دوره‌ی مغول نیز با حمایت هلاکوخان این کلیسا زیر نظر اسقف «بطلمیوس» ایتالیایی مرکز تبلیغ اعتقادات کاتولیک‌ها در میان ارمنیان شد و در آن به استنساخ کتاب‌ها، تذهیب و ترجمه‌ی کتاب‌های علمی، ادبی و مذهبی از زبان‌های لاتین، فارسی و ارمنی پرداختند.
حمله‌ی دوباره‌ی مغولان و یورش تیمورلنگ و مهاجرت ارمنیان در اوایل سده‌ی هفدهم میلادی از این منطقه باعث متروک و نیمه‌ویرانه شدن این کلیسا شد.
از سال 66 وزارت نیرو، منطقه بارون و دهانه رودخانه زنگمار را برای ساخت سد انتخاب و عملیات اجرایی آن را آغاز کرد. با آغاز این طرح کلیسای مریم مقدس که در ارتفاع 45متری از بستر رودخانه قرار داشت در دریاچه غرق میشد.
با اقدامات صورت گرفته توسط سازمان میراث فرهنگی وقت، نقشه و پلان کلیسا به صورت کامل طراحی و محل جدیدی برای این کلیسا انتخاب شد و با عملیات مهندسی که تا آن زمان در ایران مشابه آن انجام نگرفته بود، کلیسا به بالای برآمدگی در جوار سد ماکو انتقال و بعد مراسم روحانی و تطهیر محل جدید توسط روحانیون مسیحی، کلیسای فعلی “ننه مریم”، “مریم ننه” ، ” مریم مقدس” و یا کلیسای ” زر زر” بنایی دوباره یافت. این کلیسا با توجه به اینکه در جوار قره کلیسا قرار دارد در اوایل دهه 80 به عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت شد.
کلیسای مریم مقدس یا زُر زُر یکی از مهمترین اماکن تاریخی برای گردشگران داخلی و خارجی می باشد و با توجه به طبیعت بسیار زیبا و ییلاقی آن مورد توجه می باشد.
– یادداشت از : اکبر رفاهی
