منطقه آزاد ماکو در کنار ظرفیت چشمگیر توریستی و جاذبه‌های گردشگری، طبیعت بسیار بکر و زیبایی متشکل از مجموعه کوه‌ها و رودخانه‌های گسترده برای طبیعت‌گردان و گردشگران به همراه دارد که می‌تواند گام‌های رونق اقتصادی و اجتماعی این منطقه را سرعت بیشتری ببخشد.
به گزارش فارس، امروز اگر در فضای شهری کمی قدم بزنیم و چشم بگردانیم چیزی جز ماشین و ساختمان و مبلمان‌های شهری خشن و زمخت نمی‌بینیم، انسانی که سرشتش از طبیعت است امروز در بین زندگی شلوغ و ماشینی شهری جایی برای احساس غریضی لمس طبیعت ندارد و این شاید آغاز فاجعه‌ای خاموش است که آرام و بی صدا در بطن جامعه شهری نفوذ کرده و مولد انواع بیماری‌های روحی و جسمی و خشم پنهان جامعه است!
امروزه کشورهای توسعه یافته به دنبال آگاهی مردم و آموزش آنها برای زندگی ساده و خو گرفتن با طبیعت هستند چرا که جامعه سالم با انسان‌هایی که از لحاظ روحی شاد و امیدوار هستند معنا پیدا کرده، ارتقا می‌یابد و به توسعه‌ای از جنس پایدار می‌رسد.
این خلاء آرامش در زندگی امروز مطمئناً بین ماشین‌ها و خانه‌های مجلل شهری پیدا نمی‌شود بنابراین در چند سال اخیر مردم به‌دنبال مکان‌های بکر و به دور از دود و شلوغی شهر هستند تا حداقل آخر هفته‌ای آرام را در آن بگذرانند و این مورد در حال رشد و همه‌گیر شدن در بین خیل مردم است.
ماشینی بودن همه چیز باعث شده حس آرامش از انسان‌ها گرفته شود و انسان از طبیعت و به طور غریضی وابسته به آن است، بنابراین شاخه گلی، درخت سرسبزی و یا صدای شرشر رودخانه‌ای دلش را جلا می‌دهد و به همین علت است که امروزه طبیعت‌گردی بین مردم رواج پیدا کرده است.
اکوتوریسم یا بوم‌گردی همگی واژه‌هایی هستند که به نوعی برای گشت و گذار در طبیعت استفاده می‌شود، در واقع بوم گردی نوعی است از انواع گردشگری‌ها که در آن گشت و گذار را در قاب مسئولیت فردی نشان می‌دهد و این به این معنا است که هیچ‌گونه آسیبی در حین گشت و گذار نباید متوجه طبیعت باشد و در این بین سر زدن و گشت و گذار در روستاهایی که ویژگی‌های بکری طبیعت را در خود حفظ کرده‌اند بهترین مکان برای سر کردن و اقامت در مدت گردشگری در طبیعت است.
ظرفیت‌های مناطق روستایی، از قبیل وجود مناطق بکر و آب و هوای مطبوع می‌تواند سبب ایجاد اشتغال و تامین درآمد مکفی و پایدار برای روستاییان باشد در واقع روستاییان می‌توانند با تبدیل منازل خود به بوم‌گاه‌ها و ایجاد سایت‌های پرنده‌نگری، برگزاری تورهای کوه پیمایی و دشت‌پیمایی، فروش صنایع دستی و همچنین نمایش آداب و رسوم از ظرفیت‌های طبیعی روستای خود برای کسب درآمد سود بجویند.
بنابراین از این طریق هم شهرنشینان از مواهب طبیعی که در فضای شهری از آن محروم هستند، لذت می‌برند و همچنین از سوی دیگر می‌توان مشکلات اقتصادی روستاییان را کاهش و امید به زندگی را در آنها افزایش داد.
اقامتگاههای بوم‌گردی، امروز تبدیل به برگ‌های کتاب تاریخ تبدیل شده‌اند که می‌توان به دل آن سفر کرد و سبک زندگی گذشتگان را در آن حس کرد، همچنین می‌توان سنت‌های دیرین و بومی مناطق مختلف کشور را دوباره احیاء کرد و به همگان نمایش داد.
اقامتگاههای بوم‌گردی می‌توانند علاوه بر ایجاد درآمد برای روستاییان و جلوگیری از مهاجرت آنان به احیاء سنن قدیمی و همچنین حفظ و نگهداری آثار باستانی و حفاظت از طبیعت کمک شایانی داشته باشد.
تفاوت‌های اقلیمی و فرهنگی در ایران سبب شده تا بوم‌گاه‌های متنوعی در ایران وجود داشته باشد و این نقطه عطفی در صنعت توریسم است تا گردشگران خارجی را نیز جذب ایران کرده تا به این ترتیب هم ارزآوری را در کشور داشته و هم فرهنگ غنی و متنوع ایرانی نظیر مهمان‌نوازی، احترام به طبیعت، مراسم‌های آیینی و لباس‌های زیبا و سنتی و همچنین سبک‌های متنوع زندگی در اقلیم‌های متفاوت را به جهانیان نمایش داد.
ماکو یکی از شهرهای مرزی کشور در آذربایجان‌غربی است که بزرگترین منطقه آزاد ایران و دومین منطقه آزاد بزرگ دنیا پس از شانگهای چین به شمار می‌رود.
وجود بیش از سه هزار اثر تاریخی ثبت شده، ده‌ها اثر طبیعی و بازار مرزی، این شهر را به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در شمال‌غرب کشور تبدیل کرده است و ماکو با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی خود می‌تواند سفری خاطره‌انگیز و مطلوب را برای گردشگران رقم بزند.
کلیسای مریم مقدس یا کلیسای زورزور ، دریاچه سد بارون، آبشار قلعه جوق، پل قلعه جوق، کاخ موزه باغچه جوق، تالاب آق گل، کلیسای گئورک مقدس، پل قره کورپو، قره کلیسا، چشم ثریا، کوه قیه، روستای گردشگری رند، منطقه شکار ممنوع آغگل، تالاب بورآلان، دخمه سنگی فرهاد و عمارت کلاه فرنگی ماکو از جمله مهمترین جاذبه‌های گردشگری منطقه آزاد ماکو هستند که در منطقه‌ای با طبیعت بکر و پوشیده از کوه و رودخانه‌های دایمی و فصلی محصور شده و فضایی بسیار گسترده و دلنواز پیش‌روی طبیعت‌گردان گسترانیده تا با اقامت در روستاهای قدیمی و جذاب خاطرات خوشی از سفر به این منطقه برای خود رقم بزنند.
در این بین ایجاد اقامتگاههای بوم‌گردی یکی از عوامل مهم جذب گردشگر و به تبع آن توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها و در مجموع کل منطقه آزاد ماکو است که همکاری و همدلی مدیران و متولیان امر و مشارکت جوامع محلی را می‌طلبد.
در این گزارش وضعیت ایجاد واحدهای بوم‌گردی در منطقه آزاد ماکو را از متولیان امر پیگیر شده ایم.
***تعداد واحدهای بوم‌گردی در منطقه آزاد ماکو به حد مطلوب نرسیده است
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ارومیه با بیان اینکه در حال حاضر سه واحد بوم‌گردی در منطقه آزاد ماکو مورد بهره‌برداری قرار دارد، اظهار کرد: یک مورد از این واحدها در شهرستان پلدشت و دو مورد از آنها در شهرستان ماکو ایجاد شده‌اند.
جلیل جباری اضافه کرد: برای ایجاد 6 واحد بوم‌گردی دیگر نیز در شهرستان‌های شوط، پلدشت و ماکو موافقت‌های اولیه انجام شده تا با ایجاد آنها علاوه بر خدمات‌رسانی به طبیعت‌گردان، به روستاهای مورد هدف طبیعت‌گردی و گردشگری نیز بپردازیم.
وی با بیان اینکه باید از استعدادهای روستایی منطقه ازاد ماکو برای توسعه همه جانبه این منطقه بهره گرفت، تصریح کرد: ایجاد اقامتگاههای بوم‌گردی توسط بخش خصوصی و خود روستاییان انجام می‌شود و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز حمایت‌های تسهیلاتی از آنها انجام می‌دهد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی با اشاره به طرح سفرنگاری که اخیرا در منطقه آزاد ماکو اجرا شد، نیز گفت: این طرح با توجه به ظرفیت بالای محیط مجازی در انتشار مطالب به خوبی توانست طبیعت بکر و مناطق دیدنی منطقه آزاد ماکو را به همگان نشان دهد و استعداد ایجاد اقامتگاههای بوم‌گردی در منطقه به وفور دیده شد.
جباری با بیان اینکه تعداد واحدهای بوم‌گردی در منطقه آزاد ماکو به حد مطلوب نرسیده است، اظهار کرد: با توجه به ظرفیت‌های گردشگری و طبیعت‌گردی منطقه، بوم‌گردی می تواند فضای جدیدی در منطقه آزاد ماکو ایجاد کند که علاوه بر افزایش سطح پوشش هتلینگ، در بحث اقتصاد معیشتی روستاییان نیز پیشرفت‌هایی را شاهد باشیم.
وی خاطرنشان کرد: در ایام مسافرت‌ها مانند تعطیلات نوروز و تعطیلات تابستانی، اقامتگاههای بوم‌گردی یکی از سهل‌القمیت‌ترین واحدهای اقامتی محسوب می‌شود که با توجه به آب و هوای منطقه آزاد ماکو در این ایام می‌تواند زمینه ساز خوبی برای استفاده بیشتر گردشگران باشد.
*** اقامتگاه بوم‌گردی باباطاهر با فضای سنتی منتظر ورود طبیعت‌گردان
مدیرگردشگری سازمان منطقه آزاد ماکو نیز، با بیان اینکه سیاست‌های این سازمان توجه به اقامتگاههای بوم‌گردی با جذب مشارکت‌های جوامع محلی در بافت‌های روستایی است، اظهار کرد: در گام اول برای شناسایی ظرفیت‌ها و استعدادهای طبیعت‌گردی، برنامه ای تحت عنوان سفرنگاری در محیط مجازی با عنوان ماکوگرام به اجرا درآمد و همین موضوع باعث افزایش توجهات به طبیعت بکر و روستاهای سنتی و با قدمت بالای منطقه شد.
مهدی عبدالله‌زاده با بیان اینکه در پنج روستا به صورت آزمایشی خانه‌های سنتی در اختیار شرکت کنندگان در برنامه ماکوگرام قرار گرفت، تصریح کرد: اجرای این برنامه در این روستاها با افزایش مسافر و گردشگر، باعث ایجاد انگیزه در سایر روستاهای منطقه شده و با استقبال محلی خوبی رو به رو هستیم.
وی اضافه کرد: در حال حاضر در پنج روستا تقاضای ایجاد اقامتگاه بوم‌گردی ثبت شده و در حال پیگیری مراحل ایجاد آنها هستیم که تا پایان سال به بهره برداری برسند.
مدیرگردشگری سازمان منطقه آزاد ماکو خاطر نشان کرد: بوم‌گردی می تواند با توجه به بافت منطقه و بکر بودن روستاها و طبیعت، با رعایت اصول توسعه پایدار، توسعه اقتصادی و اجتماعی را در روستاهای منطقه آزاد ماکو به دنبال داشته باشد و بار مهاجرتی روستاییان به شهرها را کاهش دهد.
عبدالله‌زاده از ایجاد یک مجموعه بوم‌گردی با نام باباطاهر در جاده ماکو- بازرگان خبر داد و گفت: فاز اول این مجموعه سنتی با پنج واحد اقامتی و غذاخوری با هزینه 750 میلیون تومان به بهره‌برداری رسیده و منتظر خدمات دهی به طبیعت‌گردان و گردشگران است.
وی اضافه کرد: فاز توسعه این مجموعه سنتی با افزایش واحدهای اقامتی، ایجاد بخش های کشاورزی و باغی به صورت طبیعی، برپایی چادر عشایر و ایجاد پیست سنتی اسب سواری از ابتدای سال آتی آغاز می شود.
کلام آخر…
روستاییان می‌توانند با مرمت خانه‌هایشان بر همان مبنای اقلیمی و بومی منطقه علاوه بر کسب درآمد، امکان تجربه زندگی به سبک سنتی را برای گردشگران فراهم آورند.
اقامتگاههای بوم‌گردی بسته به شرایط طبیعی و اقلیمی هر منطقه متفاوت هستند، این بوم‌گاه می‌تواند چادر شبی باشد در دل دره‌ای زیبا که عشایر در آن سکنی دارند و یا خانه‌ای خشتی و کاهگلی و یا شاید هم یک کاروانسرای قدیمی بر سر جاده‌ای که حالا احیاء و مرمت شده و پذیرای مهمانان است.
خانه‌های سنتی روستایی با آن آتش و تنور گوشه‌ی حیاط، حوض فیروزه‌ای و گل‌های شمعدانی‌اش، درختان سرسبز با میوه‌های رسیده، استشمام عطر خوش گل‌های باغچه و نم بارانی که با بوی کاهگل در هم می‌آمیزد همگی حس آرامش و برگشت به اصل و سرشت را در وجود آدمی تزریق می‌کند و این آن زیبایی است که زندگی شهرنشینی از انسان‌ها دریغ کرده است.
بیشتر کسانی که تجربه‌ی اقامت در یک اقامتگاه سنتی و بومی را داشته‌اند اذعان می‌کنند که در بوم‌گاه‌های سنتی که رد پای حس‌های قدیمی و مردم گذشته وجود دارد، احساس ارزشمند و آشنایی را درک کرده‌اند که در خانه‌های مجلل امروزی هرگز به آن دست نیافته‌اند.
گزارش از محمد پاشازاده
